Многу време. Дваесет години. Многу. Многу животи кои требаше да се животи. Види. Не останало ништо од времето. Сето ново. Сите лузни стари. Дваесет години. На оваа улица умре мајка ми. На оваа улица престанав да бидам дете. Знаеш колку пати умрев во текот на еден ден? Знаеш ли колку смрти пречекав и колку ме пречекаа? Бев само дете. Само дете. Кога животот ти умира во првите години живот, постојат големи шанси да застанеш и да не се поместиш. Ова под окото, тоа го нарекувам “сестра ми”. Да имав сестра толку ќе ми беше моја. Колку што е оваа лузна заради која се уште гледам со двете очи. На сите јазици лузна е именка од женски род. На сите јазици дете е именка на безгрижност. На оваа улица, некаде под овој асфалт лежи мртво детето во мене. Во крвта на мајка ми. Во крвта на многу деца. Во звук на бомби кои експлодираат. Во врисоци. Во кукања. Лежи мртов цел еден град. Знаеш како умираат градовите? Кога им умираат децата. Кога нема кој да ги чува за утре. Жива сум. Со сите смрти во себе. Жива. Јас бев дете на овој град. И сé уште така го чувам. Така ме чува: како ранета птица која долетува во старо гнездо за да остави малку храна за своите млади. Не можеш да ги убиеш градовите. Можеш да ги смениш. Да ги запалиш. Тие нема да умрат. Градовите секогаш ќе имаат по едно дете за да ги чува. И за да ги гради во очите. Да ги раскажува.
На седумдесеттина метри од овој двор има еден голем чинар. Во неговото подножје има дрвена клупа. Барем во тоа време имаше. Тој седеше спроти мене. Имав четиринаесет години. Беше зима. Ја држев главата малку наведната и одвај се потпирав на неговото рамо. Се срамев. Потоа, тој наеднаш ја префрли раката преку мојот врат. Почувстував дека образите ми црвенеат. Ме бакна. Таа зима за прв пат некој ме бакна. И следното лето беше мртов. Тој, некој, момчето од петнаесет години, момчето од петнаесет години кое ми беше прва љубов. Се викаше Ерол. Имаше сини очи. Се сеќавам.
Името ми е Азра. Имам триесет и пет години. Ова е улица од мојот град. Мојот град се вика Сараево. Јас и Сараево се носиме еден со друг како што се носат жигови. Некој и на двајцата ни зеде по нешто. Знаеш, војната не бира околности. Бира луѓе. Не бира памет. Бира жед и крв. Црвено Сараево. Лузната под окото ми беше крвава два месеци. Носев завој преку окото. Истиот ден кога умре мајка ми истрчав во дворот. Се сопнав на растурената ограда и металната жица со која беа стегнати дрвените делови од оградата ми се зари високо во образот. Во тој момент не почувстував болка. Колениците ми беа крвави и трчав. Не знаев каде трчам. Куќата беше претворена во купишта прашини. Никогаш толку многу не сум се уплашила во животот. Потоа врискав. Знам дека врискав затоа што сосетката трчаше накај мене и ми викаше- доста, доста! Немој! Потоа ме грабна во рацете, ме крена и ме однесе некаде. Некаде во Сараево кое престануваше да биде Сараево и кое стануваше голема гробница. Тогаш за прв пат почувстував како мириса смртта. Како мириса крв. Војната во најголема мера мириса деца кои престанале да бидат деца. Мојата војна барем. Не знаев за што се војува. Еден ден вујко ми ми рече: “Мора да преживееме и мора да умрат.“
Се плашев. Помислив дека нечиј друг вујко го вели истото.
После дваесет години знам дека нашите вујковци сакаа само да живеат. Тоа што ми се случи мене и што му се случи на Сараево не беше наша црвена боја. Некој едноставно ти го бои животот, па отпосле сфаќаш дека боите пречат во дишењето. Во живеењето.
Се имаме јас и Сараево и денес. Двајцата со своите лузни. Имаме и нови деца. Јас мои, Сараево свои.
Чинарот уште стои на истото место, малку постар и многу уништен.
Секој град има две следни деца кои чекаат прва љубов.
Знаеш, не бевме виновни. Не знам кој беше. Во лудоста виновен е лудиот. Сите беа луди. А Сараево? Градовите доаѓаат повторно. Поубави. За своите нови деца.
Доколку пишувате проза или поезија и сакате да ја објавите на iLike.mk контактирајте не на contact@ilike.mk | Автор на “Азра на Сараево“: Сашо Димоски
Станете наш facebook фан.
Станете наш facebook фан. Ви Благодариме!